De kunst van het niets doen

Om een doel te bereiken zul je in de meeste gevallen iets moeten doen, ofwel: actie ondernemen. Op het schaakbord is het niet anders, je zult zetten moeten doen die je dichter bij je doel brengen. Het is echter goed om te beseffen dat ook niets doen een actie is. Het is echter een kunst om te beseffen wanneer juist niets doen je dichter bij je doel brengt.

Een prachtig voorbeeld hiervan is te zien in een studie van Yochanan Afek. Deze studie hangt in mijn eigen schaaklokaal aan de muur samen met de Mitrofanov studie. Met zijn eerste zet, 1. Lb5+, geeft wit schaak, maar dit stuk kan niet alleen zo maar worden geslagen, maar ook nog eens met schaak.

De eerste zet kun je dan ook alleen vinden als je de tweede zet al heb gezien. De tweede zet, 2.Ka2, doet op zich helemaal niets. Geen enkel stuk van zwart wordt aangevallen en het lijkt dus alsof wit gewoon een Loper kwijt is. Maar niets is minder waar.

Met de zet 2. Ka2 wint wit de zwarte Toren en daarmee de partij. Zwart kan alleen maar een zet doen met de Toren, maar op ieder veld waar de zwarte Toren naar toe kan wordt deze ofwel direct geslagen of gaat verloren door een vork van het witte Paard.

Yochanan Afek studie

“Doing nothing often leads to the very best of something."

Enige tijd terug vond ik de onderstaande stelling en ook hier wint wit door schijnbaar niets te doen. Het Paard op d4 mag niet worden verplaatst omdat dan de zwarte Koning de witte a-pion zal tegenhouden en slaan. De a-pion kan ook niet direct verder omdat deze dan verloren gaat na 1. a6, Kb6. Wit kan ook niet de pion op h2 slaan omdat na 1. Kxh2, Lf4+ de zwarte Loper op tijd naar veld b8 kan om zo de witte a-pion tegen te houden.

Met de zet 1. Kh1 doet wit schijnbaar niets, maar bereikt hij dat wat hij wil, namelijk winst van de partij. De zwarte Loper kan geen enkele zet doen zonder verloren te gaan en na een zet met de zwarte Koning loopt de a-pion door naar zijn promotieveld.

Stop dus met altijd "iets" willen doen, soms doe je meer door niets te doen!